پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی پارچه و لباس با موضوع مطالعۀ نشانه شناسی طراحی لباس از شاهنامه می باشد.

  «یکی از دیداری ترین و در عین حال زنده ترین نمونه های حیات فرهنگی یک جامعه ، پوشاک و نوع لباس مردم آن جامعه است.»(چیت ساز،1391 :1) از آنجا که «کشور کهنسال ایران از آغاز در کشمکش با کشورهای جهان و در تعامل با بسیاری مظاهر فرهنگی و تمدنی اش با آنها بوده ؛ بی گمان نظریه ای درست در مورد عناصر پوشاک دشوار می نمود و تدوین تاریخ آن نیز نمی تواند بدون نقص باشد.» (یارشاطر،1382 :24) 

  همچنین «پوشاک از راه مجموعه ای از علائم مادّی، یک نظام ارتباطی فرهنگی در میان مردم جامعه برقرار می کند . رمزگشایی از این علائم و دریافت معانی و مفاهیم زبان علائم در هر گروه اجتماعی و جامعه مستلزم درک رفتارهای اجتماعی و فرهنگی مردم آن گروه و جامعه و شناخت نظام های دینی – عقیدتی و اعمال جادویی – تابویی و باورهایی است که پوشاک ارزشهای نمادین خود را از آنها گرفته اند. این ارزشها نقش  مهم و برجسته ای در نگهداشت  هویّت اجتماعی و  فرهنگی مردم جامعه و استمرار دوام آن در حیات تاریخی نسلها ایفا می کنند. » (همان:17)

آنچه در مجموعۀ پوشاک  مردم یک قوم یا یک گروه اجتماعی و جامعه اهمییت دارد :
•    «یکی الگوهای فرهنگی است که مردم در انتخاب مواد، رنگ و شکل و اسلوب دوخت جامه ها و اندازۀ هریک ازآنها به کار می برند 
•     دیگری نقش و عملکردی است که برخی ازتن پوشها در زمینه های گوناگون فعالیتهای اجتماعی، فرهنگی، شغلی ودرمناسک و مراسم آیینی و دینی مردم ایفا می کنند»(همان :19) 

   بعدها ، با توسعۀ فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی در جامعه ها و شکل گیری عقاید دینی – مذهبی در ذهنیّت مردم، پوشاک و نوع رنگ وجنس وشکل و سبک دوخت تن پوشها زمینه و نقش فرهنگی یافت و کارکرد اجتماعی و فرهنگی و نمادین آن برجسته شد. 

   «هر یک از تن پوشها و زیورها و آرایه های مخصوص آنها به صورتی رمزی و نمادین مفهوم یا مفاهیمی را در جامعه می رسانند. تن پوشها نشان دهندۀ پایگاه و منزلت اجتماعی ، اقتصادی ، مذهبی ، شغلی و حال و احوال  روحی پوشندگان آنها و برتابندۀ تفاوتهای جنسی و سنی و جایگاه و مقام طبقاتی افراد در گروههای اجتماعی و قومی مختلف می باشند .» (همان :17) 
   « نوع رنگ  و جنس و طرز دوخت و شکل لباس و فرهنگ واژگان مربوط به تن پوشها با مجموعه ای از ارزشها و معیارهای فرهنگی ، اخلاقی و معنوی  مانند شرم و حیا ، وقار ، و متانت ، جاذبه و فریبندگی ، عظمت و حقارت ، غرور و کبر و فروتنی ، جاذبۀ جنسی ،اهمییت واعتبار اجتماعی واقتصادی ، سوگ و شادی ، فقر وغنا و باورهای دینی – مذهبی و آرمانی در آمیخته اند.از این رو مطالعۀ پوشاک مردم یک قوم و گروه و جامعه ، چه در گذشته و چه در حال و بررسی روند تحول و دگرگونی تاریخی _ اجتماعی هر یک از تن پوشها و کارکردهای اجتماعی و تاثیرپذیری و تاثیرگذاری آنها زمینۀ مهم و ارزشمند در پژوهشهای مردم شناسی به شمار می روند.»(همان :18) 

فهرست مطالب
مقدمه1        
فصل اول :کلیات تحقیق3
1-1) بیان مسئله4
1-2) اهداف تحقیق4
1 -3) اهمیت وضرورت تحقیق5 
1-4) سوالات تحقیق 6
1-5) فرضیه ها6
1-6) روش تحقیق7 
1-7) پیشینۀ تحقیق8

فصل دوم :مبانی نظری تحقیق10
2-1(چهارچوب نظری11
 2-1-1) مروری برعلم نشانه شناسی11
 2-1-2) نشانه شناسی12
 2-1-3) نشانه شناسان16
 2-1-4) رویکرد فردینان دوسوسور 17
2-2) تعریف واژگان اصلی21
 2-2-1) نشانه21
2-2-2) زبان و نشانه23
2-2-3) نماد و نشانه24
2-2-6) بررسی شاهنامه27
 2-3) تعریف واژگان فرعی32
2-3-1)مروری بر تطور پوشاک 32
2-3-2)فرهنگ پوشش33

فصل سوم:تجزیه وتحلیل داده های تحقیق37
3-1) تعریف واژگان تحلیلی39
3-1-1) دیدگاه فردینان دو سوسور39
3-1-2) دال و مدلول39
3-1-2)ماهیت اختیاری نشانه42
3-1-3) ابعادهمزمانی و در زمانی43
3-1-4) محور همنشینی و جانشینی45 
3-1-5) سیستم و ارزش47
3-1-6) لانگ و پاورل49
3-2)جامعۀ آماری و تحلیلی54
3-2-1) پوشاک در عهد فردوسی54
3-2-2) پوشاک در شاهنامه55
3-2-3) رنگ در شاهنامه60
3-3) معرفی و توصیف نمونه مطالعاتی(هفت خوان رستم)65 
 3-2-1)خوان اول65
 3-2-2) خوان دوم67
 3-2-3)خوان سوم67
 3 -2-4)خوان چهارم70
 3-2-5)خوان پنجم71
 3-2-6)خوان ششم72
 3-2-7)خوان هفتم73
3-4)تحلیل نمونۀ مطالعاتی (جداول بررسی)77
3-4-1) تحلیل دال و مدلول77
3-4-2) تحلیل همنشینی وجانشینی79
3-4-3) تحلیل همزمانی ودرزمانی81
3-4-4) تحلیل ارزش وسیستم82

فصل چهارم: یافته ها ونتایج تحقیق84
4-1) تبیین فرضیۀ اول85
4-2) تبیین فر ضیۀ دوم86
منابع:88

فهرست جداول

جدول(3-1)جدول تحلیلی دال و مدلول78
جدول(3-2)جدول تحلیلی همنشینی و جانشینی80
جدول(3-3)جدول تحلیلی همزمانی و درزمانی82
جدول(3-4)جدول تحلیلی ارزش و سیستم83

فهرست نمودارها
عنوان صفحه
3-1)نمودار دو وجهی سوسور40
3-2)نمودارماهیتی زبان و نشانه48
3-3)نمودار گفتار و زبان50
(3-3)نمودار اولویت های دوتایی های سوسور52

فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل(3-2)دیوارنگارشکارچی قوش –دوره سامانی- نیشابور78/136255
شکل(3-3)پیراهن بلندصفحه ای از اندرزنامه قرن چهارم56
شکل(3-4)کاسۀ سفالی پیراهن بلند قرن چهارم/موزه رضا عباسی56
شکل(3-5)سلطان در برابر اشخاص شاهنامه فردوسی 874/136257
شکل(3-6)سلطاندر برابر زال شاهنامۀ فردوسی78/136259
شکل(3-8)تن پوش ها و پاپوشهای زنان شاهنامه فردوسی دورۀ تیموری64