صفحه محصول - شناخت فرهنگ وقف و تاثیرات خوب آن بر توسعه اقتصادی پایدار

توضیحات

دانلود پایان نامه رشته اقتصاد

شناخت فرهنگ وقف و تاثیرات خوب آن بر توسعه اقتصادی پایدار

مقدمه

شاید متداول ترین نقش وقف را بتوان در رویکرد اقتصادی آن مشاهده ‏کرد، اگر چه این رویکرد با دیگر رویکردها بی ارتباط نیست، اما نمونه‌ی موقوفاتی که در سیره‏ی پیامبر اکرم (ص) و ائمه‌ی معصومین (ع) نیز وجودداشته، بیشتر در این قالب قرار می‌گیرد ( سلیمی‌فر، 1366: 42) . ‏در میان افراط و تفریط‌های نظام سرمایه داری و کمونیستی، اسلام که دین عدالت و اعتدال است، نظام اقتصادی برتری از جانب خداوند و مطابق فطرت و طبیعت بشرآورده ‏است که نه ظلم و بی عدالتی رژیم سرمایه داری درآن دیده‏ می‌شود و نه دیکتاتوری، اقتصاد را با عبادت و سیاست پیوند داده است و با تربیت بسیار موثر خود، محیطی اسلامی ‌می‌سازد که بر خلاف محیط‌های مادی که تکاثر و اصراف ملاک برتری است و همه سعی می‌کنند همه چیز را به انحصار خود درآورند، در محیط اسلام، سادگی و غیرخواهی و ایثار و تعمیم ثروت‌های اضافی شخصی از راه ‏وقف، حبس، هبه و. . . . نه تنها ملاک برتری است، بلکه، عبادت بزرگ محسوب می‌شود. از سوی دیگر، سیاست اسلام بر کنترل و تعدیل و حفاظت ثروت جامعه است، به این ترتیب، تمام راه‌هایی که منجر به سرمایه داری بودن کار می‌شود، همه را کنترل کرده است و با گرفتن خمس و زکات و تشویق افراد به وقف و. . . . از ثروتمندان و تقویت افراد ضعیف در برابر آن‌ها فاصله را بسیار کم کرده‏، در جامعه تعدیل ایجاد می‌کند. براین اساس، وقف در جامعه‌ی اسلامی ثروت مادی جامعه را تعدیل می‌کند(همان، ص55).

‏وقف، تبدیل مالکیت خصوصی به نوعی از مالکیت عمومی است که بسط آن، از ابزار مهم دستیابی به تعادل اجتماعی است. درنهاد وقف، دو مطلوبیت نهفته است. یکی نفس عمل بخثش، گذشت و ایثار که در واقف به ودیعه گذاشته می‌شود و از استغراق انسان در تعلقات مادی و مال اندوزی جلوگیری می‌کند و دیگری، لذتی است که فرد در نتیجه، عمل خود می‌بیند و نقش آن را در فقرزدایی جامعه‌ی اسلامی مشاهده ‏می‌کند. دولت اسلامی می‌تواند موقوفات عمومی را به گونه‌ای سازماندهی و جهت دهی نماید که به‏ عنوان منبع مالی بتوان از آن‌ها برای از بین بردن فقر و محرومیت، تامین بهداشت و درمان، آموزش و پرورش و ده‏ها مورد دیگر استفاده ‏کرد و زمینه ی توسعه‌ی اقتصادی همرا ه ‏با عدالت اجتماعی را فراهم ساخت. ‏درآمد موقوفات معمولا از راه ‏اجاره ‏است، یعنی رقبات وقفی به اجاره ‏داده ‏می‌شود و اجار ه ‏بهای آن‌ها، عواید موقوفه محسوب می‌گردد. ‏به هر حال، بحث فقرزدایی، کارآفرینی و تحقق عداات اجتماعی، اگر بخواهد پوشثس فراگیر داشته باشد، صرفا با اتکاء به منابع دولت امکان پذیر نخواهد بود و راهی جز توجه جدی به را ه‏حل‌های مردمی وجود ندارد (هفته نامه برنامه، ش 315: 2).

هدف از این پایان نامه شناخت فرهنگ وقف و تاثیرات خوب آن بر توسعه اقتصادی پایدار می باشد.

کلمات کلیدی:

فرهنگ وقف

توسعه اقتصادی پایدار

تاثیرات فرهنگ وقف بر توسعه اقتصادی پایدار

فهرست مطالب

شناخت فرهنگ وقف و اثرات مثبت آن بر توسعه اقتصادی پایدار 14

2-1 بررسی مفهوم: 14

2-1-1 وقف در لغت 14

2-1-2 مفهوم وقف 15

2-1-3 اقسام وقف 15

2-2 نگاهی به وقف در قبل از اسلام 16

2-3 پیشینه تاریخی وقف در جهان اسلام 17

2-3-1 وقف در قرآن 17

2-3-2 وقف در سیره پیامبر اسلام 18

2-3-3 وقف در سیره ائمه معصومین 19

2-4 وقف و سابقه تاریخی و شروط فقهی 20

2-4-1 انعقاد وقف 22

2-5 خصوصیات اجتماعی و اقتصادی وقف اسلامی 23

2-5-1 کارکرد اجتماعی وقف 25

2-5-2 کارکرد اقتصادی وقف: 27

2-6 وقف و بهبود وضع اقتصادی جامعه: 28

2-7 وقف در ایران و جهان 30

2-8 وقف در سایر مذاهب و کشور‌های مختلف 31

2-8-1 وقف در ایران 32

2-8-2 آسیب شناسی وقف در ایران 35

2-9 کارکرد وقف در نهادهای فرهنگی و آموزشی: 36

2-9-1 فرهنگ وقف در آموزش 38

2-9-2 وقف مکان‌های آموزشی 39

2-9-3 تأثیرات وقف بر برنامه آموزشی 40

2-9-4 تعیین محتوای درسی در وقف نامهها 40

2-9-5 تعیین مدت زمان تحصیل در وقف نامه ها 41

2-9 -6 تعیین نحوه اداره مدارس دروقف نامه ها 41

2-9-7سنت وقف در دانشگاه های جهان 43

2-10 مفهوم توسعه: 44

2-10-1 نقش وقف در توسعه 44

2-10-2 وقف و توسعه اجتماعی 45

2-10-3 وقف و توسعه فکری و فرهنگی 46

2-11 تعریف پایداری: 47

2-11-1 توسعه پایدار چیست 49

2-11-2 تفهیم بنیادی توسعه پایدار 51

2-11-3 توسعه پایدار از دیروز تا امروز 52

2-11-4 مؤلفههای توسعه پایدار: 54

2-11-5 ارکان اصلی توسعه پایدار: 54

2-11- 6 اصول توسعه پایدار 55

2-11-6-1 کنار گذاشتن تصور قدر قدرتی انسان 55

2-11-6-2 عدالت وبرابری 55

2-11-6-3 اکوسیستم بسیار مهمتر از درک و تصور فعلی است 55

2-11-6-4 آشتی توسعه و پایداری 55

2-11-6-5 مردم محوری 56

2-11-6-6 مشارکت و وفاق 56

2-11-6-7 برنامه جامع ، چرخه‌ای و تلفیقی 56

2-11-6-8 دیدی سیستمی و کل گرایانه 57

2-11-6-9 ساخت بر روی آنچه که وجود دارد: 57

2-11-6-10 انعطاف پذیری 57

2-11-6-11 استفاده عاقلانه از منابع 57

2-11-6-12 تفکر جهانی و عمل محلی 58

2-11-7 اهداف کلی توسعه پایدار : 58

2-12 مؤلفه‌های توسعه پایدار در جهت رفاه اجتماعی 61

2-13 رشد ، توسعه پایدار و توسعه پایدار اقتصادی 62

‏2-13-1 توسعه پایدارازمنظراقتصادی 64

2-13-2 نقش امنیت اقتصادی در تامین توسعه پایدار 66

2-13-3 نقش وقف در تامین امنیت اقتصادی: 67

2-14 ارتباط وقف در پایداری اقتصادی 67

2-14-1 مؤلفه‌های وقف در توسعه پایدار اقتصادی 69

2-15 تأثیر وقف بر استقلال اقتصادی و رشد و توسعه: 70

2-16 تأثیر وقف بر تحقق عدالت اجتماعی و رفاه عمومی 72

2-17 نقش وقف در توسعه پایدار اقتصادی 74

2-17-1 نمونه‌ای موردی برای برسی و تفهیم بهتر موضوع 75

2-17-1-1 مدارس 75

2-17-1-2 نخستین مدرسه در اسلام 76

2-17-1-3 باز شناسی ربع رشیدی (ربع: خانه، سرا و محله) 78

2-17-1-4 هدف ربع رشید از احداث این فرهنگسرا 78

2-17-1-5 مؤلفه‌های شهرک دانشگاهی ربع الرشید: 79

2-17-1-6 نظام وقف در ربع الرشیدی 79

2-17-1-7 ربع الرشیدی شهری با شاخصه‌های توسعه پایداری 80

2-17-1-8 توجه به اقتصاد در ربع رشیدی 81

2-17-1-9 دلایل ناپایداری شهرک ربع رشید 81

2-18 نتیجه گیری: 82

2-18-1 راهبردها 85

2-18-2 راهكارها 85

2-18-3 فرآیند طراحی شهرک دانشگاهی با محوریت وقف 86

منابع